Je EGO ontrafeld: op welke manier staat je ego in de weg in je zoektocht naar onvoorwaardelijke liefde?

We ontwikkelen allemaal een ego, een identiteit, een imago, waarmee we naar buiten treden. Het is de manier waarop we onszelf en anderen ons zien. Velen denken dat een ego enkel ontstaat bij mensen die een minder fijne jeugd hebben gehad of die zelfs traumatische jeugdervaringen achter de rug hebben, maar niets is minder waar. Iedereen krijgt ermee te maken, we ontwikkelen allemaal patronen om te laten zien dat we voldoen aan de verwachtingen van anderen, ook al zitten daar negatieve overtuigingen over onszelf achter, bewuste zowel als onbewuste. Die negatieve patronen maskeren we, zodat we ons niet afgewezen voelen wanneer we niet helemaal in het perfect plaatje passen.

Maar het ego is zoveel meer dan een imago, een identiteit waarmee je je ware zelf verdoezelt uit angst niet goed genoeg te zijn. Het is ook een manier om de pijn van die afwijzing niet te voelen of zelfs te voorkomen. Je zou kunnen zeggen dat het ego alles is wat je in essentie niet bent, maar wat je bent geworden door al je ervaringen. Wat je in je volwassen leven mag overschrijven en verwerken. Het is ontstaan in alles wat je hebt doorleefd. En we krijgen er allemaal mee te maken. Het ego is alles wat in 'afzondering' in jou leeft en je natuurlijke staat van zijn toedekt.

Bij onze eerste levensadem bevinden we ons in onze essentie. Als baby kunnen we niet anders dan uiting geven aan wie we écht zijn. We hebben weliswaar een eigen karakter en persoonlijkheidskenmerken, maar nog geen identiteit, geen ego, geen zelfbeeld. We hoeven (nog) nergens aan te voldoen. We zijn en laten zien wat we voelen. We zijn ongeremd, direct, eerlijk en energiek, zoals Jan Geurtz in zijn boek ‘Stoppen met opvoeden’ schrijft. De levenskracht stroomt nog ongeremd door ons heen. We hoeven ons nog geen zorgen te maken hoe anderen over ons denken en we kennen (nog) geen onzekerheden. Als we blij zijn, lachen we. Als we ons triest voelen, huilen we. Als we boos zijn, zoek je maar beter dekking. We laten onbeschaamd zien hoe we ons voelen. What a life!

Hoe mooi zou het zijn als we deze staat van zijn vast zouden kunnen houden tijdens het opgroeien? Helaas is dat in de praktijk niet het geval. Dat verandert al snel wanneer onze ouders grenzen stellen en ons met een vermanend vingertje terugfluiten. Van dan af leren we op welke manier we onze gevoelens moeten kanaliseren. Een mok aan diggelen gooien lijkt opeens niet oké, zelfs niet wanneer we boos, verdrietig of gefrustreerd zijn. Hoezo?

Als je luistert, krijg je aandacht. Als je goed je best doet, word je beloond. Door ons gedrag aan te passen, willen we voorkomen dat we afgewezen worden. Dit is geen pleidooi om de gangbare opvoedingsregels volledig in diskrediet te brengen, of om ouders als schuldige af te schilderen. Wel ligt in deze aangeleerde patronen de kiem voor het ontstaan van een identiteit, een ego. Ouders beoordelen het gedrag van kinderen en die laatste gaan op hun beurt zichzelf ook beoordelen. Zij leren dat hun 'natuurlijke' gedrag niet voldoet aan de eisen van de omgeving en leren op die wijze inzien dat ze zich moeten aanpassen. Door dat mechanisme beginnen we geleidelijk aan te beseffen dat we niet goed zijn zoals we zijn, maar dat we moeten leren goed te worden door aan bepaalde voorwaarden te voldoen. En zo worden we gevormd, aldus Jan Geurtz. Zo leren we wat de basisregels zijn, hoe we ons horen te gedragen. We doen er alles aan om de pijn niet te voelen en vervolgens ontwikkelen we een patroon, een manier waarop we reageren telkens als we ons geraakt voelen. Er ontstaat een beeld over onszelf, maar eigenlijk is het alles wat we in essentie niet zijn: ons ego is geboren.

Grenzen stellen vanuit onvoorwaardelijke liefde

Het is onvermijdelijk dat er grenzen worden gesteld. Dat is de voorwaarde om in deze maatschappij te kunnen meedraaien. Zo is het trouwens voor ons uitgestippeld, want het hoort bij ons leven op aarde. Bij voorkeur stel je die grenzen vanuit onvoorwaardelijke liefde: ‘Ik stel deze grens omdat ik van je hou’. Maar is dat wel zo? Is deze aanpak niet het gevolg van ons afgescheiden zijn van onze eigen kern? Zelfs bij mensen die bewust bezig zijn met hun spirituele ontwikkeling vind je dat mechanisme terug. Ook zij reageren meestal nog vanuit het hoofd, vanuit controle.

Of als je weigert je aan te passen, zoals dat frequent gebeurt bij (nieuwetijds)- kinderen. Zij zijn en blijven sterk verbonden met de bron, maar worden als rebels gecatalogeerd. Ook zij krijgen keer op keer met afwijzing te maken en ondervinden daar zowel in hun kindertijd als in hun volwassen leven problemen mee. Zij zullen ofwel een overgevoeligheid ofwel een 'overrationalisering' ontwikkelen als reactie op de dwingende regels die hen van buitenaf worden opgelegd. Als volwassene trekken ze zich terug in hun eigen wereldje. Heel vaak blijven zij de eeuwige dwarsliggers.

How to fix it

The problem

Van zodra vooral je EGO aan het woord is, gaat het in de eerste plaats om jou en over hoe jij je voelt. In die fase hou je een ander wellicht nog verantwoordelijk voor hoe jij je voelt. Je oordeelt. En bovenal voel je weerstand tegen dat wat zich aandient en zijn er irritaties en (onvervulde) wensen. Ongemerkt zijn we er zo een hele dag zoet mee: veel terugkerende gedachten, verhalen, ervaringen en herinneringen die allemaal emoties oproepen. Partners die ons niet begrijpen, vrienden door wie we ons in de steek gelaten voelen, kinderen die niet gehoorzamen, enz.

We blijven er mee rondlopen. Steeds weer opnieuw denk je eraan of stoor je je eraan. En zo bouw je gedurende de dag steeds meer weerstand in jezelf op, totdat je op het einde van de dag uitgeteld bent. En dan ligt dat natuurlijk aan al die anderen, die het jou zo ontzettend lastig maken. Of niet…? Wist je dat een gedachte slechts 90 seconden in je lichaam aanwezig blijft? Tenzij je elke gedachte en elk verhaal steeds maar blijft herhalen. Wees je bewust van het imago dat je aan de buitenwereld toont: de lieve, de zorgzame, de helper, de zieke, de slappe, de lastige, de weerbarstige, degene die altijd weer kritiek heeft, de succesvolle, de mooie, de enthousiaste. Wees je ervan bewust wat er gebeurt wanneer je niet zegt wat je wilt zeggen. wanneer je niet bij jezelf bent.

The solution

Wat kan je nu doen als het je allemaal wat teveel wordt? Eigenlijk is het heel eenvoudig. Als je merkt dat je op bent, dat je te veel weerstand ervaart, weet dan dat jij voornamelijk zélf verantwoordelijk bent voor jouw emotionele staat van zijn. Denk dan eens heel goed na waar je de afgelopen uren mee bezig bent geweest. Waar maakte je je druk om? Waar dacht je aan? Waar stoorde je je aan? Wat vond je vervelend? Wat wilde je niet? Haalden je kinderen het bloed vanonder je nagels? Misschien had jij de boodschap niet goed overbracht, of misschien hadden ze gewoon geen zin in die taak die je hen oplegde. Jouw hoofd staat toch ook niet altijd naar je werk? Hun reactie, hoe vervelend ook, wordt dan wellicht ook begrijpelijker. Het is wel de bedoeling dat je alles wat op een bepaalde dag gebeurd is, en de gevoelens die daarbij horen, rustig aanwezig laat zijn in je bewustzijn. Maak een conclusie voor jezelf: “dit is wat ik voel, dit is waar ik aan heb gedacht”. Als je dit doet, trillen die gedachten en gevoelens gestaag je lichaam uit. Die impact ontgaat je ongetwijfeld niet, zo stijgt je energiepeil telkens een beetje meer.

En wat als het niet lukt?

Lukt het niet? Ook dat is geen ramp. Blijkbaar heb je je ego nog even nodig in dit leven. Dan kan je dat maar beter aanvaarden, net zolang tot je er klaar mee bent. De momenten waarop je je niet goed in je vel voelt, hebben ook hun nut. Weet dat er een dag komt waarop je alle weerstand kunt loslaten.

Dit artikel is een bijdrage uit Bloom editie 4. Bestel 'm nu na!