Dromen en narcisme • deel 1
Veel, zo niet alles wat je droomt, heeft te maken met jezelf. De symbolische boodschappen in dromen kunnen heel krachtig en duidelijk zijn, als je weet hoe ze te interpreteren. In dit artikel buigt Jacqueline Voskuil, auteur van Het Grote Dromenboek, over het leven en de dromen van een vrouw die werd geconfronteerd met narcisme. Ze gaat ook in gesprek met psychologe Marloes Beaard-Rommens over narcisme en ontdekt zo waarom en hoe het bestaat.
Het verhaal van mevrouw N.
Mevrouw N. vertelt: ‘Mijn hele leven is een aaneenschakeling van ellende. Aangerand en mishandeld door mijn vader. Dagelijks gepest, fysiek geweld, doodsbedreigingen. Op mijn 28ste bij de geboorte van mijn zoon bijna overleden. Van 2016 tot 2022 gestalked, mishandeld, aangerand, voor 11.000 euro opgelicht, dakloos geweest, zes advocaten, vechtscheiding, deurwaarder, vriendschapsvoorstellen met seks, masturberende mannen in een hostel. Twee zelfmoordpogingen, medicijnvergiftiging, spasmen in nek, kaak en arm. Beschuldigd van diefstal, bedreigd met de dood en zwaar psychisch mishandeld door mijn nicht gedurende tien weken. Ik kon ook niet meer bij mijn moeder komen die leed aan ALS.'
'Mijn ex zei heel nare en akelige dingen tegen me, zoals: ‘Je bent al je hele leven gestoord’. Ook zei hij vaak tegen me dat ik beter kanker had kunnen hebben, dan was hij van me af. Mijn ex was charmant, maar had wel twee gezichten. Bij andere kinderen was hij lief, bij zijn eigen kinderen was hij agressief. ‘Ik geef je een reden om te huilen’, zei hij. En, ‘Je krijgt je eten in de schuur.’ Ook zei hij dat ik het Münchhausensyndroom had. Het klopte gewoon niet wat hij zei, niets klopte en het was zo gemeen. Een duidelijke narcist.
Ik schakelde Jeugdzorg ingeschakeld en ze geloofden hem. Nog nooit heeft iemand tegen mij gezegd dat hij krokodillentranen had. Ook de kinderbescherming en Veilig Thuis waren er om mij ‘zogenaamd’ te helpen. Zorgverleners zeiden de naarste dingen tegen mij, en ook: ‘Zoek het maar uit, wacht maar’.
Door allerlei omstandigheden zijn mijn kinderen bij mijn ex en ook daar terroriseert hij de boel. Mijn zoon heeft een handicap en kan zijn eigen nagels niet knippen. Ik zeg dan dat zijn vader dit even moet doen. Krijg ik te horen: ‘Papa interesseert het zich niet’.
Mijn vader was ook een narcist. Ik ben misbruikt door mijn vader van mijn zesde tot mijn twaalfde. Hij heeft wel tegen me gezegd dat hij met me wilde trouwen en me mooier vond dan mijn moeder. Ik ben heel verdrietig, heb geen zelfvertrouwen, ik ben niet opgewassen tegen zoveel verbaal, psychisch en lijfelijk geweld. Ik geef mezelf vaak de schuld.’
De droom van mevrouw N.
Als je zulke akelige dingen wordt aangedaan, is het niet heel verwonderlijk dat mensen nare dromen kunnen krijgen. Ook mevrouw N. had veel nachtmerries waarvan dit er een is. Ze vertelt haar droom: ‘Vlak voor mijn nicht stierf, droomde ik dat ze als een demon uit me kwam. Ik zag haar ogen in haar met brandwonden verminkte gezicht en de enige manier om haar uit me te krijgen was door een glasscherf in mijn rug te steken.’
Dit vertelde ik haar: ‘Je nicht (niet overleden in het echt) is niet je nicht in je droom, maar je schaduw. Het betekent dat je iets niet wil of kunt inzien in het dagelijkse leven. Ik neem voor het gemak aan dat ze (ongeveer) van jouw leeftijd is. Je schaduw is namelijk iemand van (ongeveer) dezelfde leeftijd en van dezelfde sekse.
Een demon is iets kwaadaardigs en wat nu zo mooi is: het komt uit je. Het zijn jouw verkeerde gevormde gedachten en/of gevoelens die uit jou komen. Nu is het natuurlijk niet heel raar dat je verkeerd gevormde gedachten en/of gevoelens hebt/had. Als er al je hele leven tegen je aan wordt getrapt, ga je erin geloven. Daar kan je niets aan doen.'
(lees verder onder de advertentie)
'De demon (jouw verkeerd gevormde gedachten en/of gevoelens) komen uit je. Je ziet je nicht haar ogen in haar met brandwonden verminkte gezicht. Ogen zijn de spiegels van de ziel. Het betekent dat je iets moet doen waar jij zielsgelukkig van wordt, wat jij goed en belangrijk vindt. Alleen … Je vindt dit moeilijk. Het is te zien aan het gezicht van je nicht (jij dus).
Het gezicht betekent onder andere dit volgens Klausbernd Vollmar: ‘De gezichtsuitdrukking staat voor de psychische stemming van de dromer, voor zijn zelfachting en zelfwaardering. Ze is een symbool voor de identiteit en de kracht van de wil en intuïtie’. Haar gezicht is verwond en dat zal betekenen dat jouw zelfachting verwond is. Dat is dankzij een ander, vergeet dit nooit. Jou valt niets te verwijten.
Een brand betekent vuur en vuur betekent passie of agressie. Jij bent innerlijk verwond in je passie. Natuurlijk word je agressief als je ziet wat jou is aangedaan en ook daar ben je in aangetast. Maar ik heb sterk het idee dat je innerlijk bent verwond in je passie – in iets wat jij goed en belangrijk vindt.
Nu is het zo dat brandwonden in het gezicht vaak blijvend zijn. Dat betekent niet dat jouw innerlijke verwonding blijvend is, maar je zult er wel (heel) veel aan moeten doen om het weg te krijgen. Ten eerste is het niet onverstandig om naar je huisarts te gaan. Je hebt behoorlijk veel innerlijke pijn te dragen en dan is het altijd goed om dit aan je huisarts te vertellen. Stel dat je dit moeilijk vindt (om wat voor reden dan ook), dan is er nog een manier: omdenken. Precies wat jij zo moeilijk vindt.'
'Ik zal je iets persoonlijks vertellen. Vorig jaar in augustus (2022) kreeg mijn oudste dochter te horen dat ze lymfeklierkanker had (Hodgkin). Er was 98 % procent kans op genezing, wel moest ze chemo en bestralingen krijgen. Dat betekende dus dat haar haar uit zou vallen. Nog net niet dramatisch. Om het verhaal voor jou duidelijk te maken, we noemden de chemo geen chemo, maar betermaker. De pruik die ze zichzelf aanmat was geen pruik, maar een haarwerk. Met andere woorden, je kunt je hersenen (tot op zekere hoogte) voor de gek houden. Dat heb ik ooit eens gelezen. Gelukkig is het allemaal goed afgelopen.
Wat jij kan doen, is je hersenen voor de gek houden door te zeggen dat jouw innerlijke verwonding niet blijvend is. En dat doe je door steeds te zeggen: ‘Ik ben N., ik ben goed, ik ben sterk.’ Nu ben je misschien niet altijd even sterk, maar het is wel positief en dat is precies wat jij nodig hebt. Het is het mooiste als je hierbij steun krijgt van je huisarts of bijvoorbeeld een EMDR-therapeut.
De enige manier om de schaduw uit je te krijgen, is door een glasscherf in je rug te steken. Helemaal niet erg. Weet je waarom niet? Bij de rug begint volgens Jung de sfeer van het onbewuste. Alle magische werkingen, zoals boosaardige aanvallen, komen van achteren; daarom droegen oude volken rugamuletten’.
Een glasscherf betekent dat je al door een pijn heen bent gegaan (iets is in diggelen gevallen = door een pijn heen). Wat dit beeld betekent: je moet door een pijn heen in wat jou is aangedaan wat betreft het niet kunnen doen wat jij goed en belangrijk vindt.
Jij bent de enige die van de innerlijke pijn af komt door nog eens door een innerlijke pijn te gaan. Zo mooi is, je kunt dit. Dat is echt waar, want anders zag de droom er heel anders uit, geloof me maar.’
De kinderdroom van mevrouw N.
Mevrouw N. had nog een droom. Ze vertelt: ‘Als kind droomde ik altijd dat ons huis in brand stond en ik de brandweer moest bellen. Mijn ouders bleven in de kamer zitten.’
Dit is wat ik haar verteld heb: ‘In je droom staat jullie huis in brand. Dit alleen al geeft mij genoeg redenen om te denken: dit is verontrustend. Als een volwassene droomt dat zijn huis in brand staat, kan dit heel goed betekenen dat hij vol met passie zit. Vuur betekent namelijk onder andere passie. Vuur is ook louterend en dikwijls positief. Een kind hoeft zich niet bezig te houden met loutering, dat moet gewoon kunnen spelen en fijn naar school kunnen gaan. Maar dromen over vuur kan ook betekenen dat er agressie in het spel is.
Een huis betekent jijzelf, het is jouw innerlijk. Je moet de brandweer bellen. Het hangt er helemaal vanaf of dit lukt of niet. Als het je lukt om iemand te bellen, betekent het dat je contact hebt met je onbewuste. Kan je niemand bellen, dan is er geen contact met je onbewuste. In het persoonlijke onbewuste ligt alles opgeslagen wat je ooit hebt gevoeld en gedacht. Als je er geen contact mee hebt, is dat niet meteen verontrustend, maar als je een trauma hebt opgelopen, dan is het een ander verhaal.'
'De brandweer betekent vaak dat je bang bent voor het innerlijk vuur dat in je brandt. Je wilt het als ware blussen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Het is al helemaal niet de bedoeling om je agressie te blussen, dat zal verwerkt moeten worden. Als je het blust, zal weer opnieuw oplaaien zodra je ergens in het dagelijkse leven door wordt getriggerd. Ook nu is dit beeld in een kinderdroom niet goed.
De brandweer kan ook voor de vader staan (of soms voor een ander manspersoon). Jij belt dus je vader op om hulp. Neemt hij de telefoon op of niet? Eigenlijk moet een kind niet over een brandweer dromen als dit zou staan voor de vader. Want waarom zou jij hulp moeten hebben? We hebben het hier over echte hulp, niet bij het knippen van een tekening of oplossen van een ruzietje tussen jou en een vriendinnetje. Dit gaat veel dieper en dat is niet perse goed.
In je droom blijven je ouders in de kamer zitten. In een volwassen droom is dit niet perse verkeerd. De vader zal dan je eigen wijze mannelijke krachten betekenen en je moeder je eigen wijze vrouwelijke krachten. Mannelijke krachten zijn doorzettingsvermogen, daadkracht en doelgerichtheid. Vrouwelijke krachten zijn elegantie en verzorging. De wijsheid hierin is dat jij weet wanneer je deze krachten in moet zetten in het dagelijkse leven. Maar een kind moet je daar helemaal niet mee lastig vallen! Er is dus meer aan de hand. De ouders zullen in jouw geval voor jouw eigen ouders staan. Met andere woorden, jouw ouders deden niets om je te helpen (of konden ze het niet?).
Je had deze droom niet mogen hebben, je had psychische hulp en liefdevolle ondersteuning nodig.’
(lees verder onder de advertentie)
Mensen met een narcistische persoonlijkheid laten vaak manipulatief, minachtend en opzichtig gedrag zien. Het gedrag van deze mensen komt echter voort uit een instabiel zelfbeeld en een innerlijke onzekerheid.
Psychologe Marloes Beaard-Rommens
Over narcisme: in gesprek met psychologe Marloes Beaard-Rommens
Tijdens het lezen van het boek 'Bewonder mij!' van Eddie Brummelman dacht ik ineens: hoe komt het dat narcisme niet is uitgestorven? Immers, narcisten vertonen akelig gedrag en manipuleren in hun voordeel. Dat is evolutionair helemaal niet tactisch omdat ze uiteindelijk alleen komen te staan. Evolutionair gezien alleen op de steppe en dus dodelijk.
Omdat ik hierop niet het antwoord weet, ben ik ten rade gegaan bij psychologe Marloes Beaard-Rommens. Voordat ze verder ging op mijn vraag vertelde ze eerst dit: ‘Mensen met een narcistische persoonlijkheid laten vaak manipulatief, minachtend en opzichtig gedrag zien. Aanzien, macht en bewondering zijn erg belangrijk voor ze. Het gedrag van deze mensen komt echter voort uit een instabiel zelfbeeld en een innerlijke onzekerheid. Zij hebben het applaus van anderen nodig om met deze onzekerheid om te gaan. Zij zoeken vaak mensen om zich heen die niet al te veel wensen voor zichzelf hebben zodat zijzelf de ‘belangrijkste persoon’ blijven.'
'Een partner is vooral een instrument om succes en aanzien te behouden. Mensen die wat inschikkelijker en meegaander zijn, worden vaak ‘slachtoffer’ van mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Als partner of vrienden niet meer voldoen aan de eisen van de narcist worden zij vaak zonder pardon ingeruild. Dat is de manier waarop een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis ervoor zorgt dat hij/zij niet alleen komt te staan. De reden dat zij dit gedrag vertonen is echter vaak te wijten aan traumatische gebeurtenissen in hun jeugd zoals vernedering, krenking of uitsluiting, gecombineerd met een persoonlijke kwetsbaarheid.
Mensen in het nauw hebben enkele basale overlevingsstrategieën: vluchten, vechten of bevriezen. Een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis kiest ervoor om terug te vechten. Een afweermechanisme dat hem of haar door zijn of haar jeugd helpt, maar dat later tegen zichzelf kan keren. Een overlevingsstrategie is zo’n sterk patroon dat heel veel therapie, inzicht en oefening nodig zijn om gezondere patronen aan te leren.
Bij mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis ontbreekt het echter vaak aan reflectie. Zij zullen niet snel uit zichzelf in therapie gaan (‘Met mij is toch niks mis, het ligt aan een ander’).
Bij het ouder worden, komt het zelfbeeld van de narcist steeds verder van de realiteit te staan. Er kunnen dan grote problemen ontstaan die vaak worden afgereageerd op de buitenwereld. Dat is ook de tragiek; uiteindelijk bereikt een mens met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vaak het tegenovergestelde van wat hij wil bereiken.’
Ook dit vertelde ze: ‘Het evolutionaire aspect is dat de persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis overgaat op de overlevingsstrategie ‘vechten’, dat wil zeggen strijden om macht, roem en succes. Vechten is iets wat wij als oermens ook deden, als wij dachten tegen de tegenstander op te kunnen. In eerste instantie helpt dit de persoon met een persoonlijkheidsstoornis, omdat hij zo overwicht heeft op de mensen om hem heen. Maar overlevingsstrategieën zijn strategieën op korte termijn. De persoon is met overleven bezig, niet met de gevolgen op lange termijn.’
Vooruitblik naar deel 2
In deel 2 zal je het verschil lezen tussen narcistische persoonlijkheidstrekken en een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
Je komt te weten dat je niet narcistisch wordt geboren, dat duid ik met voorbeelden van slachtoffers die vertellen over de trauma's van hun narcistische vader, moeder, ex of vriend(in). Ook lees je dromen van slachtoffers (uiteraard met hun toestemming) waaruit blijkt dat er veel meer aan de hand is dan ‘alleen maar’.
Psychologe Marloes Beaard-Rommers beantwoordt mijn vraag: 'Kan je een beetje narcistisch zijn'?
Interessante literatuur
- Eddie Brummelman – Bewonder mij! – Uitgeverij Nieuwezijds Amsterdam
- Julia Shaw – Het kwaad – De psychologie van onze duistere kant – Uitgeverij Prometheus Amsterdam
- Klausbernd Vollmar – Handboek der Droomsymbolen – Uitgeverij Schors
- Geboeid door narcisme – Diane Ruthgeerts – Gompel & Svacina Bv
Meer lezen?
Vond je dit een boeiend artikel en wil je meer artikelen?
Abonneer je nu en ontvang één jaar lang alle edities van Bloom. Bespaar €20 en geniet van de voordelen.
Word een Bloom’er
-
>
8 edities van het Bloom-tijdschrift op jaarbasis
-
>
toegang tot alle leesartikelen uit het Bloom-tijdschrift + extra leesvoer
-
>
EXCLUSIEF! bereken en lees (on)beperkt persoonlijke geboortehoroscopen
-
>
kortingen op geselecteerde producten in de BloomShop
-
>
unieke themahoroscopen: je Jaarhoroscoop 2024, Ascendanthoroscoop 2024-2025, je Chinese horoscoop 2024,...
Reacties
Een account is verplicht om te reageren. Log in of registreer je nu
Inloggen / registreren